Bí quyết sống khỏe mạnh theo góc nhìn của một tu sĩ

Bí quyết sống khỏe mạnh cùng thực hành nếp sống tốt đẹp trên cả hai phương diện thể chất và tinh thần sẽ giúp con người ta trở nên hạnh phúc hơn bao giờ hết. Một thân thể không ốm, một tinh thần an định sáng suốt thì đó là hạnh phúc.

Bí quyết sống khỏe mạnh theo Thượng tọa Thích Thanh Huân – Uỷ viên Thư ký Hội đồng trị sự Trung ương, Phó Chánh Văn phòng TW Giáo hội phật giáo Việt Nam, trụ trì chùa Pháp Vân, Hà Nội đó là cần thực hành những phương pháp thiền thư giãn hoặc đi bộ. Kết hợp rèn luyện thể chất và tinh thần sẽ đem lại nhiều lợi ích cho sức khỏe.

Tài sản quý giá nhất của đời người là sức khỏe và trí tuệ

Thượng tọa Thích Thanh Huân cho rằng, sức khỏe tài sản quý giá nhất của mỗi người. Sức khỏe quý giá hơn mọi của cải vất chất. Trong kinh điển Phật giáo, Đức Phật từng nói rằng gia tài quý báu nhất của con người chính là sức khỏe và trí tuệ.

Sức khỏe bao gồm cả về thể chất và về tinh thần. Thể chất là Thân, tinh thần là Tâm. Thân và tâm là hai yếu tố ương hỗ, mật thiết với nhau, sức khỏe của tâm ảnh hưởng đến sức khỏe của thân, bớt lo sầu phiền não, bớt khổ đau tức giận. Đó chính là một phương pháp quan trọng giúp cho mỗi chúng ta bớt được nhiều bệnh và khỏe mạnh.

Một thân thể khỏe mạnh, một tinh thần an định sáng suốt, đó chính là hạnh phúc. Để có sức khỏe, cần giữ gìn và rèn luyện trên cả thân và tâm.

Để thân và tâm luôn khỏe mạnh, Phật giáo đã đưa ra phương pháp thực hành như gìn giữ năm giới. Năm giới là: Không sát sinh hại vật, Không gian tham trộm cắp, Không buông thả, sống chung thủy. Không nói lời dối trá, độc ác, Không uống rượu cồn. Chúng ta nên sống điều độ và tiết độ. Có chế độ ăn uống khoa học, không tham đắm trong chuyện ăn uống, ngủ nghỉ, và có vận động thể dục thân thể đều đặn.

Thực hành ăn chay giảm chất béo

Theo Thượng tọa Thích Thanh Huân, lựa chọn chế độ ăn chay để bảo vệ sức khỏe và chống lại nhiều bệnh tật được rất nhiều người hưởng ứng. Nhà bác học vĩ đại Albert Einstein, cựu Tổng thống Hoa Kỳ Bill Clinton, cựu CEO của hãng hoạt hình Walt Disney Michael Eisner và nhiều ngôi sao nổi tiếng trên thế giới khác đều là những người ăn chay.

Có người chọn ăn chay vì đạo đức và tính nhân đạo như Sir Paul Mc Carney. Có người thì chọn ăn chay vì dinh dưỡng và sức khỏe.

Nhiều người thường cho rằng đồ ăn chay rất ít dinh dưỡng, điều này hoàn toàn ngược lại với thực tế khoa học, ví dụ: đậu nành, đậu tương đen, đậu đỏ, đậu lăng, quinoa… có hàm lượng protein xấp xỉ và thậm chí cao hơn thịt. Chỉ có một số người vì những lý do đặc thù mới áp dụng thực đơn tinh giản.

Để có chế độ ăn chay tốt nhất cho sức khỏe, trong bữa ăn, người ăn chay cần phối hợp các thực phẩm thực vật để đảm bảo đầy đủ, cân bằng chất dinh dưỡng cho cơ thể, nên ăn phong phú các loại trái cây, rau quả, các loại đậu hạt và ngũ cốc nguyên hạt, đồng thời giảm ăn những đồ chế biến sẵn ngoài thị trường chứa nhiều chất béo bão hoà và chất béo có hại cho hệ tim mạch.

Tầm quan trọng của “Thức ăn tinh thần”

Tinh thần là nhân tố tích cực và quan trọng trong việc ngăn ngừa và điều trị bệnh tật. Nếu người bệnh có một tinh thần lạc quan thì bệnh tật dễ thuyên giảm.

Phật dạy tâm người là cội nguồn của thiện – ác, thân người là rừng tội lỗi hay là rừng công đức. Khi tâm chúng ta khởi nghĩ một điều gì thì ta cho đó là chân lý, nếu có ai không chấp nhận và chống đối lại ta sẽ tức giận, mắng chửi…

Chúng ta theo lời Phật dạy biết phán xét và thấy rõ: Tâm là người điều khiển và theo đó, thân mới hành động. Tâm hiểu đúng, phát ra lời nói chân chính sẽ dẫn đến hành động thiện ích. Nhưng nếu tâm tham lam, ích kỷ, keo kiệt thì làm sao mở lòng giúp đỡ cho người được. Khi tâm có an thì thân mới lạc. Ngược lại, khi tâm cứ mãi lo âu phiền muộn thì thân sẽ lâm vào bệnh tật.

Bí quyết sống khỏe mạnh: “Ăn trong chánh niệm”

Giữ sự im lặng trong khi ăn chính là ăn trong chính niệm. Có nghĩa là ta biết được, ý thức được những gì đang diễn ra ngay bây giờ và ở đây. Ngay trong giây phút hiện tại một cách tự nhiên. Cảm nhận và trân trọng những gì chúng ta đang được hưởng.

Ăn trong chánh niệm và tận hưởng từng miếng nhai, ý thức về sự hiện hữu của những người thương chung quanh, ý thức về tất cả những công phu lao tác và tình thương đã có mặt trong bát cơm của mình.

Khi ăn theo cách thức như vậy cũng là cách để tiếp nhận muôn vàn những tặng phẩm của đất trời để nuôi dưỡng phần tâm cũng như phần thân của chúng ta. Trong lúc ăn nếu tâm ngập tràn trong lo lắng, phiền muộn và những bản dự án hay kế hoạch thì khi đó bạn chỉ đang ăn những căng thẳng và sợ hãi mà thôi.

Đồng thời thời gian ăn cũng trở thành những khoảnh khắc lắng đọng giúp mọi người ý thức hơn về những hạt giống lành thiện trong chiều sâu tâm thức mà tổ tiên đã trao truyền và tìm ra cách thức để dưỡng nuôi, phát triển và tiếp tục truyền trao những hạt giống đó cho những thế hệ con cháu về sau.

Quy tắc vận động cả thân và tâm

Nói tới vận động chúng ta thường hay nghĩ tới sự vận động của cơ bắp mà ít nghĩ tới sự “vận động’ của trí não. Trong đạo Phật có phương pháp đi trong an trú, còn gọi là Thiền Hành. Hoặc đi kinh hành và thân hành niệm – mục đích chính là tu tập về Tâm. Nhưng có tác dụng hiệu quả cho việc vận động về Thân.

Yếu tố bẩm sinh do ăn uống, sinh hoạt, môi trường vận động, trong đó phần lớn đều do tự mình cải thiện, đem đến sức khỏe tốt hoặc tự mình hủy hoại sức khỏe. Do đó, phải biết trân quý, giữ gìn. Mỗi người đều tự chọn cho mình môn tập thể dục, tập dưỡng sinh. Ví dụ nhưng Dịch cân kinh, Bát đoạn cẩm, những thế tập kéo gân cơ bình thường, yoga đơn giản. Tập gì để thông kinh lạc đều tốt.

Tâm và thân đều ổn định dựa trên nguyên tắc dưỡng sinh tổng thể. Mục đích vận động là làm cho thân thể dịch chuyển, khí huyết lưu thông, kinh mạch thông suốt. Những điều này sẽ mang lại sức khỏe cho con người.

Học cách buông bỏ để thoát khỏi đau khổ

Mục tiêu của Đạo Phật là sự chấm dứt hoàn toàn mọi đau khổ để đạt được Niết bàn. Nghĩa là diệt hết tâm tham, sân, si là những thứ chuyên trói buộc con người ta vào vòng sinh tử.

Khi đối mặt với khổ đau không nên né tránh, chạy trốn. Hay vội vàng tìm đến một đối tượng khác để giãi bày nhằm trút bỏ khổ đau. Mà cách tốt nhất là nên tự mình đối mặt, nhận diện khổ đau, chấp nhận thực tại và tìm cho ra phương pháp hữu hiệu để vượt qua khổ đau.

Nếu chúng ta biết buông bỏ, buông đi những danh lợi, những hận thù chấp nhặt, bỏ đi những mưu cầu tính toán cho bản thân, Những “Tham – Sân – Si” trong cuộc sống thường ngày thì sẽ tự tìm thấy cho bản thân niềm an vui và thanh thản trong tâm hồn.

Thiền tập để cơ thể khỏe mạnh, trí tuệ minh mẫn và thông tuệ

Bí quyết sống khỏe mạnh cuối cùng mà Thượng tọa Thích Thanh Huân chia sẻ đó là thiền tập. Thiền tập là một kỹ thuật đơn giản, có thể thực hiện ở bất kỳ đâu. Nó có thể được thực hiện khi ngồi, đi, đứng hay thậm chí nằm. Điều bạn cần làm là giữ cho tâm trí tập trung, tránh bị sao nhãng.

Thiền tập được sử dụng rộng rãi cho mọi lứa tuổi bởi mang lại nhiều lợi ích về cả thể chất lẫn tinh thần. Giúp chống lại căng thẳng, giữ cho cơ thể khỏe mạnh. Khi thiền cơ thể sẽ được nghỉ ngơi. Và khi cơ thể được nghỉ ngơi đầy đủ, khả năng miễn dịch của cơ thể sẽ tăng lên. Thực tập thiền mỗi ngày sẽ giúp khả năng miễn dịch của cơ thể ổn định. Đồng thời ngăn chặn được rất nhiều bệnh tật.

Tuy nhiên,  thiền định chỉ khi thực hiện đúng cách mới thực sự đem lại hiệu quả. Nếu thiền sai cách thì mang đến tai hại khó lường. Vì vậy, người muốn thiền định cần có người có kinh nghiệm tốt hướng dẫn trực tiếp.

Về mặt thời gian, không có quy định nào yêu cầu chúng ta ngồi thiền bao lâu. Khi mới tập ngồi thiền, chúng ta có thể ngồi 5-10 phút, khi quen rồi có thể ngồi 15-30 phút hoặc dài hơn.

(TH)